Trabzon denince ilk akla gelen turizm merkezlerinden bir tanesi olan Sümela Manastırı tarihi M.S. 365’e kadar dayanan bir bölgedir. Maçka ilçesi sınırlarında bulunan Sümela Manastırı, Altındere Vadisi üzerinde kurulmuştur. Rum Ortodoks Manastır ve Kilisesi olarak kullanılan Sümela Manastırı manevi önemi sebebiyle özellikle yabancı turistlerin akınına uğramaktadır. Aynı zamanda, dünya üzerinde bu kategorideki en önemli tarihi manastırlardan birisidir. Trabzon, bu yönü ile bir çok Ortodoks tarafından kutsal bir şehir olarak bilinmektedir.
Bu çok özel manastıra Sümela isminin verilmesinin sebebi kurulduğu dağın isminin Mela olmasıdır. Asırlar boyunca bu isim dönüşerek Sümela olarak Türkçe’ye girmiştir. Meryem Ana Manastırı olarak da bilinen Sümela Manastırı, 3. Alexios tarafından yaptırılmıştır, bu bilgi kesin olmasa da inanış bu şekildedir. Bizans döneminde çok aktif olarak kullanılan Sümela Manastırı bir dini okul gibi kullanılmış ve din insanlarının yetişmesini sağlamıştır.
Manastırın bu denli tanınmasında Bizans İmparatorluğu’nun önemi büyüktür. Manastır, din insanı yetiştirme aktivitelerine Türkiye Cumhuriyeti kurulana dek devam etse de o tarihten itibaren faaliyetleri durdurulmuştur. Öte yandan, Tanrılar ve Kralların Gizemli Dağı Nemrut başlıklı yazımızı okuyarak Nemrut Dağı’nın tarihi ve özellikleri hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
3Sümela Manastırı’nın Önemi
Hristiyanlar tarafından çok önemli bir manastır olan Sümela Manastırı’nda onlarca farklı tarihi eser bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi ise Hristiyanlar için kutsal sayılan ve binlerce kişinin sırf bu eseri görmek için geldği Panagia Soumela ikonasıdır. Bu ikona Hristiyanlar için çok önemlidir, buraya gelip bu ikonayı görmek bir ibadet olarak kabul edilmektedir.
2Sümela Manastırı’nın Bölümleri
18. yüzyılda büyük bölümü yenilenen Sümela Manastırı, 19. yüzyılda dev binaların eklenmesiyle görkemli bir görünüme bürünmüştür. 1916-1918 yılları arasında Rus işgali sırasında el koyulan manastır, 1923’ten sonra boşaltılmıştır. Sümela Manastırı, Ana Kaya Kilisesi, mutfak, öğrenci odaları, şapeller, misafirhane, kütüphane ve Kutsal Ayazma’dan oluşmaktadır. Manastırın girişine su taşıyan su kemerinin büyük bölümü günümüzde harabeye dönüşmüştür.
Manastırın ana girişine dar ve uzun bir merdiven aracılığıyla ulaşılabiliyor ve giriş kapısının hemen yanında muhafız odaları yer alıyor. Bu noktadan bir merdivenle iç avluya iniliyor. Sol tarafta, manastırın esasını teşkil eden ve kilise haline getirilen mağaranın önünde birçok manastır binaları yer alıyor. Sağ köşede ise kütüphane bulunuyor. Aynı zamanda, sağ tarafta yamacın ön yüzünü örten büyük balkonlu bölümde keşiş odaları ve misafir odaları bulunuyor. Avlunun etrafındaki binalarda yer alan odalar, hücreler ve ocaklarda Türk sanatının etkileri yoğun bir şekilde gözlemlenebiliyor.
Manastırın ana kısmını oluşturan kaya kilisesinin ve ona bitişik şapelin iç ve dış duvarları fresklerle doldurulmuş. Kaya Kilisesi’nin içinde avluya bakan duvarda III. Alexios dönemine ait freskler bulunmuştur. Şapeldeki fresklerin tarihi 18. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır ve üç ayrı devirde yapılan üç tabaka gözlemlenmektedir. En alt tabakada yer alan freskler daha üstün özelliklere sahiptir. Sumela Manastırı’nda sökülen ve harap bir görünüme bürünen fresklerde işlenen başlıca konular İncil’den alınmış sahneler, Hz. İsa ve Meryem Ana’nın hayatı ile ilgili ifadelerdir.
1Sümela Manastırı Ulaşım
Maçka’nın Altındere Köyü sınırları içerisinde bulunan ve Altındere Vadisi üzerinde kurulmuş olan bu tarihi dokuya Trabzon merkez veya Maçka merkezden yerel araçlar ile ulaşmak mümkündür. Yılın her günü ziyaret edilmeye açık olan Sümela Manastırına giriş ücreti ise 25 lira olarak belirlenmiştir. Giriş biletlerini internet üzerinden de satın almak mümkündür.
Gezmeyi ve keşfetmeyi seviyorsanız, Dünya Mirası Kapadokya’nın Gezi Rehberi adlı yazımızı okuyarak Türkiye’nin en önemli turizm merkezlerinden biri olan Kapadokya hakkında detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz. Farklı konu başlıklarında görüşmek üzere…
